تالیفات حضرت آیت الله العظمی بهشتی
کتاب ها » آثار تفسیری » جزئیات کتاب
  

اندیشۀ سیاسی ـ تربیتی علوی در نامه های نهج البلاغه( جلد اول)
انتشارات: بوستان کتاب
محل نشر: قم
سال نشر: 1388
تعداد صفحات کتاب: 472

به یاری خدای متعال، از این جا معرفی سلسله مجلدات «اندیشۀ سیاسی ـ تربیتی علوی» را آغاز می کنیم. مجموعه نوشتارهایی که آیت الله العظمی بهشتی از سال 1385 کلید زدند و با نگاهی محققانه، حکیمانه و عاشقانه در دریای ژرف و کران نا پیدای نهج البلاغه، سبّاحی و غواصی کردند و گوهرهایی ثمین و گرانسنگ به کف آوردند و در معرض دید و آگاهی دل شیفتگان مکتب ناب علوی نهادند.از میان قوت ها و امتیازهای خاص این شرح، می توان به شیوایی و روانی قلم، نگارش ادیبانه و دلنشین و جذاب، جامعیت و همه جانبه نگری در مباحث، روش اجتهادی و استدلالی در تبیین نکات و مطالب، نو آوری های محتوایی، دسته بندی منظم موضوعات مختلف استخراج شده از دل نامه ها، کلمات قصار، و خطبه ها، بیان شرح صدور هر کدام از نامه ها، کلمات قصار و خطبه ها اشاره کرد. چون نهج البلاغه، شامل سه بخش یعنی خطبه ها، نامه ها و کلمات قصار است، شارح محترم نیز بر این مبنا کار خود را آغاز کردند، اما نه از خطبه ها که از نامه ها.  چرا؟  حضرت استاد در پیشگفتار مجلد اول این سلسله نوشتارها، خود به این سوال پاسخ داده اند:« حقیقت این است که دوست می داشتم این کار را از ابتدای نهج البلاغه آغاز کنم و البته قدری گسترده تر، به طوری که اندیشه های توحیدی، اخلاقی، اقتصادی، علمی و فلسفی علوی را هم در بربگیرد، ولی از آن جایی که این کار، عظیم بود و بیم آن می رفت که عمر وفا نکند، به همین بخش اکتفا شد. مگر نه مرحوم استاد، علامه جعفری ، کار شرح و تفسیر نهج البلاغه اش نا تمام ماند و دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت و مگر نه محقق لاهیجی، شرح بسیار عمیق و گران مایه اش بر تجرید الاعتقاد خواجۀ طوسی را به پایان نرساند و دیده بر جهان فانی فرو بست؟» با این منطق است که حضرت علامه بهشتی ادام الله ظله الشریف، شرح ها را به دو موضوعِ سیاسی ـ تربیتی محدود نموده و به علاوه، از نامه ها شروع می کنند. این پیشگفتار حدود 30 صفحه شده و دو موضوع به بحث گذاشته شده است: نهج البلاغه و کوفه.

استاد در بارۀ نهج البلاغه چنین آورده اند:« نهج البلاغه کتابی است که دین و دنیا را به هم پیوسته و دنیا و آخرت را در هم ادغام کرده، تا اهالی این کرۀ خاکی بدانند که نه دین داران حق دارند دنیا را یله و رها کنند و نه دنیا مداران  از دین خدا بی نیازند و نه شیفتگان زرق و برق این عالم خاکی از سفر به آخرت معافند و نه کاروانیان آخرت می توانند دنیا را نادیده بگیرند؛ بلکه دنیا خانۀ عبور و آخرت خانۀ قرار و استقرار است و انسان معتدل و کمال جو، چاره ای ندارد که از دنیا برای آخرت  توشه برگیرد و این جا را جای کشت  و آن جا را جای درو بشناسد و به این نظام غیر قابل تغییر الهی پای بند باشد.»

در جلد اول، 14 نامۀ نهج البلاغه شرح شده است. عناوین 14 گانۀ هر کدام از نامه ها به این قرار است: آغاز فتنه ها، سپاس گزاری و قدر شناسی از مردم، تجمل گرایی شریح قاضی، سیاست نظامی و دفاعی، وظیفۀ فرمانداران، مردم سالاری علوی، پاسخ دندان شکن به موعظۀ دروغین معاویه، نامه ای به جریر، فتنه انگیزی معاویه و افشاگری علوی، موعظه های علوی و پاسخ به معاویه، سیاست و تاکتیک جنگی، چند رهنمود سرنوشت ساز به یک فرمانده، شخصیت ممتاز مالک اشتر، و منشور جنگی امام علی(ع).

گفتنی است که شرح نامه های نهج البلاغه در 8 مجلد و شرح کلمات قصار در 5 مجلد به اتمام رسیده است. کل 8 مجلد نامه ها و 3 مجلد از مجلدات کلمات قصار چاپ و منتشر شده و 2 مجلد باقی مانده نیز در دست چاپ است. استاد هم اکنون مشغول شرح خطبه ها هستند. از درگاه ایزد منان، خاضعانه مسئلت می کنیم که به حق وجود پاک و عزیز مولا امیر المؤمنین علی علیه آلال التحیة و السلام به ایشان، توفیق شرح کامل نهج البلاغه عطا فرماید.