چکيده مقاله:در این نوشتار، پس از تبیین دیدگاه ارسطو در بارۀ تقسیمات علوم، با اشاره به نوآوری های حکمت سینوی در این زمینه، تا حدودی وضعیت این مسئله در میان اندیشمندان مسلمان بررسی شده است. نکتۀ مهمی که در مسئلۀ فوق باید روشن شود این است که علوم با چه معیار و ملاکی تقسیم شده است. بسته به دیدگاه اندیشمندان درخصوص چیستی این ملاک، دیدگاه آن ها در تقسیم بندی علوم متفاوت می شود. تفاوت عمده میان ارسطو و ابن سینا این است که ارسطو علو را به سه دستۀ صناعی، نظری و عملی تقسیم می کند و ابن سینا فقط به نظری و عملی. تفاوت دیگر این است که ابن سینا علوم را به غیر فلسفی و فلسفی یا  زمانی وغیر زمانی تقسیم کرده و آن گاه فلسفی و غیر زمانی را به عملی و نظری تقسیم می کند؛ ولی ارسطو به همۀ علوم نظری و عملی و صناعی، فلسفه گفته است. منطق نیز از لحاظ اینکه آیا از اقسام علوم است یا نه، مورد بحث قرار گرفته است. به این اشکال نیز توجه شده است که چگونه حکمت هم فرا اخلاق است هم جزء اخلاق.

کليد واژه ها: علم، صناعت، فلسفه، حکمت، نظری، عملی، منطق ،ریاضی، طبیعی، الهی، اخلاق، سیاست، تدبیر منزل.

منبع: کتاب زلال حکمت، انتشارات دانشگاه قم ،1391، 211 ـ 173