چکيده مقاله:آیا دین و فلسفه در عرض یکدیگرند یا در طول یکدیگر یا هیچ کدام؟ در این باره، سه احتمال، بلکه سه نظریه قابل طرح است:
1. دین و فلسفه دو مقولۀ جدای از یکدیگرند و همچون دو خط موازی به موازات هم حرکت کرده و هیچ گونه تداخل یا تقاطعی با هم ندارند.
2. دین و فلسفه در طول یکدیگرند. کسانی که گرایش به این نظریه دارند دو دسته اند: دسته ای از منظر دین به فلسفه می نگرند، و دسته ای از منظر فلسفه به دین. هر دو دسته یا با نگاه مثبت می نگرند یا با نگاه منفی.
3. فلسفۀ صدرایی هیچ یک از دو نظریۀ فوق را تأیید نمی کند، بلکه به نظریۀ جدیدی دست یافته و آن، تطابق دین و فلسفه است. این نوشتار در پی تبیین این نظریه است.

کليد واژه ها: دین، فلسفه، نگاه طولی، نگاه عرضی

منبع: کتاب زلال حکمت، انتشارات دانشگاه قم، 1391، ص 56 ـ 43؛ مقالۀ اراه شده در روز جهانی فلسفه، سال 1389